MESBÛKUN KAZA EDECEĞİ REK'ATLERDE OTURMA VE OKUMADA DİKKAT EDECEĞİ ÖLÇÜLER

Mesbûk, imama ilk rek'atte değil, namaz arasında veya sonunda uymuş bulunan kimsedir. Bu durumdaki kişi, kaza edeceği rek'atlerde, kendi başına (münferiden) namaz kılan kimse gibidir. Okuma yönün-den, kazaya kalmış rek'atlerdeki kırâeti dikkate alacak; oturma cihetin-den imamla birlikte kıldığı rek'ati hesaba katarak kâ'deleri yapacaktır, Değişik namazların farklı rek'atlerinde imama uyduğunu dikkate ala-rak, mesbükun namazını nasıl tamamlayacağını izâha çalışalım:

a) Sabah namazının ikinci rek'atinde imama uyan bir şahıs, niyyet edip tekbir alarak namaza başlar. "Sübhâneke" okumayıp sükût eder, Çünkü imam kırâet halinde bulunmaktadır. Rek'atin sonunda sadece "Ettehiyyât" ı okur. İmam selâm verince, kaçırdığı rek'atleri kılmak için ayağa kalkar. "Sübhâneke"yi okur, "Eûzü" ile "Besmele"yi çekerek Fâtiha'yı okur, bir mikdar da Kur'ân okuyarak rükû ve secdeleri yapar. Teşehhüde oturup "Ettehiyyât" ile salevâtı ve "Rabbenâ âtinâ" duâsını okuyarak namazını tamamlar ve selâm verip namazdan çıkar.

b) Akşam namazının son rek'atinde imama uyan bir kimse, "Sübhâneke"yi okur. İmam ile birlikte o rek'ati kılıp oturur ve sadece "Ettehiyyât' ı okur. İmam selâm verince kıyama kalkar ve "sübhâneke"yi okur. "Eûzü" ile "besmele" yi çekerek Fâtiha ile bir mikdâr Kur'ân-i Kerim okuyup rükûa varır, sonra secdeleri yapar ve bunu tâkiben otu-rup, sadece "Ettehiyyât"ı okuyarak "Allâhü ekber" deyip ayağa kalkar. "Besmele" çekip "Fâtiha" yı tilâvet eder ve bir mikdar da Kur'ân-ı Kerim okuyup rukûa gider, onun peşinden secdeleri tamamlayıp son kâ'deye oturur, "Ettehiyyât" ile salevat-ı şerifeleri ve "Rabbenâ âtinâ" duasını okur ve selam vererek namazdan çıkar. Bu halde üç defa teşehhüdde bulunmuş olur.
Tatbikat bu şekilde olmakla beraber, ikinci rek'atin sonunda oturmayı sehven terk edecek olursa mesbûka sehiv secdesi gerekmez. Çünkü bu rek'at, bir vecihten, birinci rek'at mesabesindedir.

c) Şâyet dört rek'atli namazlardan birinin dördüncü rek'atinde imama uymuş olsa, imamla birlikte oturup tehiyyâtı okur. İmam selam verdikten sonra kalkar, "Sübhâneke"yi, "Eûzü" ile Besmeleyi, Fâtiha ile bir mikdar ayet-i kerimeyi (veya sûreyi) okur. Rukû ve secdeleri tamamladıktan sonra oturur, sadece "Ettehiyyât"ı okuyup ayağa kalkar. Bes-mele çekerek Fâtiha ve bir miktar ayet okuyup rükû'a gider. Onu takiben secdeleri yapar ve oturmaksızın kıyâma kalkar. "Besmele" çeker, yalnızca Fâtihayı okuyarak bir rek'at daha kılar ve son kâ'deyi de yaparak "Ettehiyyât" ı okur, salevâtı ve "Rabbenâ âtinâ" duasını da okuyarak selam verip namazdan çıkar.

Dört rek'atli namazlardan birinin üçüncü rek'atinde imama uyan bir kimse, onunla birlikte kıldığı iki rek'atin sonunda, kâ'dei ahîrede, sa-dece "Ettehiyyât" ı okur. İmam selam verdikten sonra kalkar, (c) şıkkındaki tafsilât ve tatbikat üzere o rek'ati kılar ve kıyama kalkar. "Bes-mele" çekerek Fatiha ile zammı sûre okur ve o rek'ati de tamamlayıp teşehhüde oturur. "Ettehiyyât"ı, salevât-ı şerifeyi ve "Rabbenâ âtinâ" duasını okuyarak namazı ikmal eder ve selâm vererek namazdan çıkar.

Mesbuk, dört rekâtli bir namazın ikinci rek'atinde imama uyacak ol-sa, namazın üç rek'atini imamla birlikte kılmış olur. İmam selâm verin-ce ayağa kalkar, açıklanan usule uygun olarak "Sübhaneke, Eûzü ve Besmele" sünnetlerini yerine getirerek Fâtiha ve sûrenin okunmasını takiben rüku ve secdeleri yapar ve teşehhüde oturur. Kaide-i ahireyi tamamlayıp selâm vermek suretiyle namazdan çıkmış olur.

d) İmama rükûda iken uymuş bulunan kimse, o rek'ate yetişmiş sayılır. Fakat secdede iken iktida ettiğinde o rek'ate yetişmiş kabul edilemez.

e) Mesbûk, imam selâm vermeden önce kıyama kalkmamalıdır. İmamın selâmını takiben "Allahü ekber" diyerek ayağa kalkar ve açık-laması yapılan tatbikata uygun biçimde kaçırdığı rek'ati (veya rek'atleri) tamamlar. Meğer ki namaz vaktinin çıkmasından korkmuş veya da-ğılan cemaatin kendisinin önünden geçmesinden endişe etmiş bulun-sun. Ancak böyle bir zaruret sebebiyle, imamın selâmından önce aya-ğa kalkması uygun olabilir. Bu hüküm, asıl değil, istisnadır. Bu sebeple acele edip imamın selâmından önce ayağa kalkmamalıdır.

f) Mesbûk, kaza edeceği rek'atlerde münferit sayılmadığından, bu rek'atlerde başkasına iktida edemez. Başka bir kimsenin mesbûka uyması da caiz değildir.

g) Mesbuk, kırâetin cehrî olduğu rek'atlerde imama uyacak olsa "Sübhâneke" okumaz. Kaçırdığı rek'atleri kaza için kalktığında okur. Sahih olan hareket tarzı budur. Yukarıdaki bahislerde bu cihete işaret olunmuştur.

h) İmam selâm vermeden önce mesbûk "Ettehiyyât"ı bitirmiş olsa, bir kavle göre kelime-i şehadeti tekrarlar. Diğer bir kavle göre, sükut eder, Bu hususta sahih olan diğer bir hükme göre, "Tahiyyât"» yavaş yavaş okuyarak imamın selâmına doğru tamamlamış olur.

(1) el-Fıkıh alâ Mezâhibi'l-Erbaa, c. 1, sh. 308-309.

5 yorum

cevaplamaya

cevaplamaya çalışayım...
1.sabah namazına kalkamadıysak öğleye 1 ila 1,5 saat kalana kadar sabah namazının hem sünnetini hem farzını eda edebiliriz..kazaya gerek yoktur...
2.evvebin namazı için ulema 2 ila 12 rekata kadar diye fetva vermiştir .fakat biz orta olan 6 rekat olarak kılarız.iki rekatte bir selam vererek..ama bunu kısaltmak yada uzatmak caizdir...
3.olarakta namazda aklımıza bişeyler gelmesi bizim namazı tam manasıyla kılamamamızdan kaynaklanan bişeydir.kabahati kendimizde aramamız ve daha dikkatli olmamız gerekir...
kesin cevabını bilmediğim konuları cevaplamak taraftarı değilim o yüzden son sorunuza cevap veremiycem...
selametle....

16.10.2006 - Nalan

unutmak

Nalan hanim,
1- Namaz sirasinda yeni ogrenmeye(ezberlemeye) calistigim duayi unutursam, takilip soyleyemezsem onu degistirip baska duaya gecebilirmiyim. Bu namazi bozarmi, sevih secdesi yapmalimiyim.?(Sunnet veya farz namaz )
2-Bir namazin sunnetini kilarken, Fatihadan sonra sure okumayi unutup ruku ve secdeye gidersem ve sonradan bunu farkedersem, sevih secdesi mi yapmaliyim, yoksa namazi tekrarlamalimiyim. Ayni olay namazin farzinda da olsa ayni midir ?
3-Niyet edip namaza basladim; ama kendimi Fatihayi okurken fark ettim, oncesinde Suphanekeyi okuyup okumadigimi hatirlamiyorum, surekli supheye giriyorum bu durumda ne yapmaliyim?
Son olarak;
4- Sevih secdesi yapmak istedigimde son oturusta yalniz Ettehiyyât'i okuyup yalniz sag tarafa selam vermek mi dogrudur. Yoksa Tum dualari okuyup iki tarafa selam verip sonrasinda sevih secdesi yapmak mi daha dogrudur ?
Cevaplarsaniz sevinirim , cok tesekkurler simdiden.. Allah sizden ve bu siteyi kuranlardan razi olsun

15.10.2006 - zeynep

cevaplama

zeynep hanım...
sorular için teşekkür ederim inşallah elimden geldiğince cevaplamaya çalışacağım...
1.hatırınıza gelmezse başka duaya geçebilirsiniz...sehiv secdesine gerek olmaz..ancak unuturda okumaz iseniz yani terk ederseniz o takdirde sehiv secdesi gerekir...çünkü fatihadan sonra zammı sure okumak vaciptir.
2.evet vacibi terk ettiğiniz için sehiv secdesi yapmanız icap eder.. namazin farz ya da sünnet olmasi fark etmez..sehiv secdesi gereklidir.
3.sübhaneke okumak namazın sünnetlerindendir .terk veya tehirinde sehiv secdesi gerekli değildir.biraz daha dikkat etmenizden başka yapmanız gereken bişey yok.
4.sehiv secdesi yapacağınız zaman ettehıyyatüden sonra her iki tarafada selam verip,tekbir getirerek peşpeşe 2 secde yapılır.daha sonra oturulup tekrar ettehıyyatü,salli barik,ve rabbena duaları okunur.ve selam verilir.yalnız sağ tarafa selam verilmez
ancak imamın sehiv secdesi yapması icap ediyorsa o tek sağına selam verip yapabilir...
inşallah yardımcı olabilmişimdir..
selam ve dua ile....

15.10.2006 - Nalan

Nalan hanim'a tesekkur

Nalan hanim ilginiz ve cevaplariniz icin cok tesekkur ederim. Yakinliginizdan aldigim cesaret ile bir-iki sorum daha olacak;
1- Sabah namazinin vakitini kacirdiktan sonra oglen namazi vakti girene kadar normal olarak sabah namazini kilabilirmiyim, bir sonraki namaz vakti girmemis olsada sabah namazi kazasini kilmak uzere mi niyetlenmelidir. Ve yalnizca iki rekat farzini mi kilmak daha dogrudur ?
2- Aksam namazindan sonra (3+2) Evvabin namazi 4 rekat (2+2) midir? 6 rekat (2+2+2) midir ?
3- Namaz sirasinda surekli insanin aklina baska seyler gelmesi (gunluk konular -problem vs.) namazin degerini azaltirmi ? Bir de ayiptir soylemesi namaz sirasinda gaz (onden veya arkadan)cikmis gibi izlenim edinmek namazi bozarmi ?
Simdiden tesekkurler , Allah razi olsun

16.10.2006 - zeynep

ne neyin yapılışı

ne neyin yapılışı

14.10.2006 - bsrış