Zehirli Ok

Alinti

Soru:
Evlilik içerisinde "gıybet olur" veya "boş şeyleri konuşmaya gerek yok" düşüncesi ile erkeğin gündelik yaşantısını eşi ile paylaşmaması mantıklı mıdır? Eşim, dini vazifelerini yerine getiren, evimizin her türlü maddi ihtiyacını karşılayan, çocuklar ile yakından ilgili bir insandır. Ancak gerek çocuklar ve gerekse benimle asla sohbet etmez. Çoğu günlerimizi iki kelime etmeden geçirdiğimiz olur. İkimiz de yüksek tahsilli insanlarız. Ben de çalışan bir kadınım. Eşim kendi günlük yaptığı şeyleri anlatmadığı gibi benim anlatmak istediklerimi de sıklıkla engeller. Bu da beni bunaltıyor. Ben sadece sizden şunu öğrenmek istiyorum: Eşimin her ne kadar birçok şeyi dört dörtlük yapıyorsa da beni psikolojik açıdan bunalıma sürüklediği için günaha girdiğini düşünüyorum. Bu konuda bana önerileriniz neler olabilir? Onunla bu konuyu konuştuğum zaman daha çok kendi içine kapanıyor çünkü? Bu konuyu psikiyatrist gözüyle değil de sizin gibi sevdiğim, her türlü çıkmazlarda kitaplarına başvurduğum kıymetli bir hocamın gözüyle görmek istediğim için bu maili yolluyorum. Teşekkür ederim.

Cevap:
Mâlâ yanî (kişiyi ilgilendirmeyen, dünya ve ahiret hayatına faydası olmayan) konuşmalar ve gıybet (insanı arkasından çekiştirmek, duyunca hoşuna gitmeyecek şeyleri gıyabında söylemek) caiz değildir, bunları meneden, kötü sonuçlarını açıklayan ayetler ve hadisler vardır. Ancak bu iki kavramın çerçevesini belirlerken aşırıya kaçmamak ve yanlışa düşmemek gerekir. Gıybetin istisnaları vardır; mesela müslümanları bir kimsenin zararından korumak için onun arkasından konuşmak, kötü yönlerini açıklamak caizdir. Mâlâ yanî de ancak dünya ve ahirete faydası olmayacak sözleri söylemekle gerçekleşir; aile içinde sohbet etmek, şakalaşmak, dozunda eğlenmek, dışarıda ve içerde olup bitenleri konuşmak, konular üzerinde değerlendirmeler yapmak, gerektiğinde tartışmak (müzakere etmek) yararlıdır, caizdir ve yasaklanan konuşmalar çerçevesine girmez. Bizim dinde, başkaların yerine koyamayacağımız ve herkes için örnek olan rehberimiz Sevgili Peygamberimizdir (s.a.); o her gün ikindi namazından sonra, bazan akşamla yatsı arasında eşlerinin bulunduğu yere gelir, onların hal ve hatırını sorar, ihtiyaçlarını dinler, bunlar dışında günlük işler üzerine ve diğer konularda onlarla konuşur, sohbet ederdi.
Hem karı-koca arasında hem de ebeveyn ile çocuklar arasında sevgiye dayanan sıcak ve samimi bir diyalog olmalıdır. İnsan duygu ve düşüncelerini birileriyle paylaşmaya muhtaçtır; karı koca ve çocuklar aralarında bunları paylaşamıyorlarsa ortada bir problem var demektir; yani paylaşmanın dünya ve belki ahiret hayatına faydası vardır, paylaşmamanın, bu ihtiyacı tatmin etmemenin de zararı vardır. Ebeveyn çocuklarını eğitmekle yükümlüdürler, eğitmenin çok önemli bir aracı da konuşmadır. Konuşmaya baştan sınır koymak onu engeller, en önemli eğitim aracının elden çıkmasına sebep olur. Evin üyeleri doğru yanlış, iyi kötü, lüzumlu lüzumsuz konuşabilmelidirler; bunları kırıp dökmeden iyiye yöneltmenin usulü vardır, ama bu usulü uygulayabilmek için de konuşmak gerekir.
Soruda kendisinden söz edilen aile reisi iyi niyetli ve sorumluluk duygusu fazlaca gelişmiş birisi olabilir, ama tuttuğu yol yanlıştır, yağmurdan kaçarken doluya tutulabilir, aile bireylerinin kendisinden kopmasına, içe kapanmalarına ve belki de hoşlanmayacağı kimselerle diyalog kurmalarına sebep olabilir. İşte bunlar, ileride düzeltilebilecek bazı yanlış ve yersiz konuşmalardan daha zararlıdır.

Islam Hukuku Prof. Dr. Hayrettin Karaman